Những Kỳ Án Ghê Rợn Nhất Thế Giới
Chương 48: Tội phạm rối loạn đa nhân cách
1 ) Billy Milligan là ai ?
Hay còn được gọi là William Standley Milligan. Hắn là người đầu tiên trong lịch sử Mỹ được chẩn đoán mắc hội chứng đa nhân cách (MPD) mà vướng vào các vụ án hình sự nghiệm trọng như hiếp dâm, bắt cóc. Đây cũng là trường hợp đầu tiên được tha vì lý do bệnh lý đa nhân cách
Tiểu sử về tên tội phạm
( hình ảnh Billy Milligan lúc còn là một cậu bé )
Billy Milligan sinh năm 1955, tại Miami, nước Mỹ. Billy là con thứ 2 trong một gia đình 3 anh chị em có mẹ là một ca sĩ. Khi lên 4 tuổi, cha hắn, một kẻ nghiện ngập, đã chọn cách tự tử để kết liễu cuộc đời mình. Kể từ đó, cuộc đời của Billy diễn ra theo chiều hướng tồi tệ.
Năm 1960, mẹ của hắn, bà Dorothy Sands, đã chuyển cả gia đình tới Circleville, Ohio.
Năm 1963, bà đã kết hôn với một người đàn ông tên Chalmer Milligan và chuyển đến Lancaster, California. Khi chung sống với người cha dượng, Billy đã nhiều lần bị đánh đập dã man. Bị tổn thương nghiêm trọng cả về thể chất lẫn tinh thần, Billy được phát hiện đã phát triển 3 nhân cách đầu tiên ngày từ khi còn rất nhỏ, chỉ khoảng 5 tuổi. Keyes, tác giả cuốn tự truyện về cuộc đời Billy cho biết hắn ta đã phát triển 3 nhân cách đầu tiên ngay từ khi còn rất nhỏ, chỉ khoảng 5 tuổi ( một cậu bé không biết tên, Christene và Shawn )
Các chuyên gia tâm lý cho rằng Milligan mắc chứng rối loạn đa nhân cách do bị lạm dụng tình dục và tra tấn bởi cha dượng.
Phạm tội và bị bắt
Vào năm 1975, Billy bị bắt giữ vì tội danh cướp có vũ khí và hiếp dâm. Tuy nhiên, hắn đã được tha bổng vào năm 1977.
( hình ảnh tên tội phạm Billy Milligan )
Vào tháng 10/1977, Billy tiếp tục bị bắt giữ vì hiếp dâm 3 phụ nữ khác tại đại học bang Ohio. 3 vụ hiếp dâm diễn ra vào các ngày 14/10, 22/10 và 26/10. Billy bị cáo buộc các tội danh bắt cóc, cướp có vũ khí và hiếp dâm. Điều khiến nhiều người ngạc nhiên là một trong 3 nạn nhân đã kể lại rằng Billy từng khá thân thiện và cư xử như một bé gái 3 tuổi.
Tên yêu râu xanh bị bắt giữ ngay sau đó. Các cảnh sát, điều tra viên và các bác sĩ đã ngay lập tức nhận thấy điểm bất thường ở gã yêu râu xanh này. Một cảnh sát có tên Elliot Boxerbaum cho biết: " Tôi không thể nói cho bạn biết chuyện gì đang diễn ra, nhưng nó giống như tôi đang nói chuyện với những người khác nhau vào những thời điểm khác nhau "
Trong quá trình chuẩn bị biện hộ, Billy đã trải qua việc giám định tâm lý bởi bác sĩ Willis C. Driscoll. Đầu tiên, hắn được chẩn đoán mắc chứng tâm thần phân liệt. Sau nhiều lần kiểm tra, Billy được xác nhận mắc hội chứng đa nhân cách.
Cuối cùng hắn đã được tha bổng, luật sư của hắn bào chữa rằng không phải Billy mà là 2 nhân cách khác của hắn thực hiện các vụ án trên.
Cuộc đời của hắn nổi tiếng tới mức đã được lên thành sách với tiêu đề " The Minds of Billy Milligan ".
2 ) Các nhân cách trong Billy Milligan
Sau đó, Billy đã được gửi tới nhiều bệnh viện để kiểm tra, cuối cùng, các chuyên gia đã phát hiện phát hiện có 10 nhân cách thay nhau kiểm soát Billy, mỗi nhân cách đều có tên riêng. Sau đó có thêm 14 nhân cách nữa được phát hiện bởi tiến sĩ tâm lý David Caul. Như vậy, có đến 24 nhân cách khác nhau cùng tồn tại bên trong con người của Billy Milligan.
( bức tranh do chính Billy vẽ về các nhân cách tồn tại trong cơ thể của mình )
10 nhân cách đầu tiên được phát hiện của Billy Milligan
1. Billy Milligan
" Tôi nghĩ rằng tôi đã chết, và sau đó tôi tỉnh dậy và tìm thấy bản thân mình trong tù "
Đây là nhân cách chính, 23 tuổi, dành hết thời gian để ngủ. Khi không có gì tiêu cực xảy ra, Billy cảm thấy thoải mái để cùng tồn tại với các nhân cách khác, do đó, không phải mẹ cũng không phải bạn gái hoặc bạn bè nhận thấy bất cứ điều gì sai sai với anh ta.
2. Arthur
" Họ sẽ nói chúng tôi bị điên. Đây là tất cả những gì nhận được khi mọi thứ vượt khỏi tầm tay. Chúng tôi đã giữ Billy còn sống kể từ khi anh ta cố gắng để nhảy ra khỏi mái nhà trường.
" Những điều anh nói có nghĩa là gì? Giữ anh ta sống như thế nào ? "
" Bằng việc để anh ta ngủ tất cả thời gian này "
Arthur là một người Anh rất tinh tế và có vốn hiểu biết sâu rộng. Anh ta là một chuyên gia khoa học và y học với chuyên ngành nghiên cứu chính về huyết học. Arthur thường kiểm soát cơ thể vào những lúc đòi hỏi tư duy trí tuệ.
3. Ragen Vadascovinich
Là " kẻ giữ lòng thù hận ". Ragen tự miêu tả bản thân là người Nam Tư, có thể viết và nói tiếng Serbia. Hắn rất khỏe và thường xuất hiện trong lúc nguy hiểm. Hắn ta thừa nhận đã đi ăn cướp nhưng không biết gì về các vụ hãm hiếp.
4. Allen
" Nó xảy ra với tất cả chúng ta. Anh đang làm gì đó. Sau đó, đột nhiên anh đang ở một nơi khác, và anh có thể nói rằng thời gian đã trôi qua, nhưng anh không biết những gì đã xảy ra "
Allen là một kẻ chuyên lừa đảo. Nhân cách này thường xuất hiện khi chủ thể nói chuyện với người khác. Anh ta thích chơi trống và vẽ chân dung. Allen là nhân cách duy nhất thuận tay phải và hút thuốc lá.
5. Tommy
" Shit. Tôi không cần ai giữ tôi ra khỏi cái gì cả. Không có nhà tù nào trên thế giới có thể giữ tôi. Tôi có thể thoát ra ngoài bất cứ lúc nào tôi muốn "
Anh ta thường bị nhầm với Allen. Anh ta chơi saxophone, tenor và là một chuyên gia điện tử, đồng thời cũng là họa sĩ chuyên vẽ tranh phong cảnh.
6. Danny
" Tôi không có bất cứ ý tưởng chuyện gì đã xảy ra khi họ xông vào căn hộ và bắt tôi "
Là một cậu bé 14 tuổi khá nhút nhát, ngại giao tiếp với mọi người, đặc biệt là nam giới. Danny cũng có năng khiếu vẽ tranh nhưng cậu ta chỉ vẽ tĩnh vật và không bao giờ vẽ phong cảnh.
7. David
Là một cậu bé 8 tuổi, là người giữ những nỗi đau đớn. Cậu bé này hấp thu những nỗi đau của các nhân cách khác.
8. Christene
Một cô bé 3 tuổi, mắc chứng khó đọc nhưng Arthur đã dạy cô bé đọc và viết. Ragen cũng có tình cảm đặc biệt với cô bé này.
9. Christopher
Là anh trai của Christene, biết thổi harmonica.
10. Adalana
" Tôi đã làm. Đã quá muộn để nói rằng tôi xin lỗi, không phải bây giờ. Tôi hủy hoại cuộc sống của các cậu trai... Nhưng họ chỉ không hiểu... "
" Hiểu những gì ? "
" Tình yêu là gì. Những gì cần cho tình yêu. Được tạo nên bởi một ai đó. Chỉ cần cảm thấy ấm áp và chăm sóc. Tôi không biết điều gì khiến tôi làm chuyện đó. "
Một trong những nhân cách thú vị nhất của Billy. Cô ta một người đồng tính nữ, biết nấu ăn và biết làm thơ. Arthur cấm tất cả nam giới từ việc vào quan hệ với phụ nữ, luật này đã không áp dụng cho phái nữ là Adalana. Adalana là người đã phạm tội hiếp dâm, trong khi Milligan và các nhân cách khác không có chút ký ức gì về việc này.
13 nhân cách " không mong muốn ", " bị ghét bỏ "
Đây là những nhân cách được coi là " không mong muốn " khi chúng phá bỏ những nguyên tắc được Ragen và Arthur đặt ra. Thậm chí chúng còn nhiều lần gây nguy hiểm cho Milligan.
( hình ảnh fan art của một hoạ sĩ vẽ các nhân cách trong con người Billy )
11. Phil
Là một kẻ côn đồ từng phạm một số tội nhỏ
12. Kevin
Là một tên tội phạm khi lên kế hoạch cướp một cửa hàng thuốc
13. Walter
Là một người Australia. Hắn ta có khả năng định phương hướng và tài săn bắt tốt. Tuy nhiên chỉ vì từng giết giết một con quạ mà nhân cách này bị ghét bỏ.
14. April
Luôn có suy nghĩ giết cha dượng của Billy. Hắn ta bị ghét bỏ vì từng thuyết phục Ragen giết Chalmer, cha dượng của Billy. Rất may mắn, Arthur đã ngăn cản được hắn.
15. Samuel
Một người Do Thái và là người duy nhất tin vào chúa. Hắn bị Ragen và Arthur ghét vì dám bán đi một vài bức tranh của người khác.
16. Mark
Là người chuyên lao động chân tay và khá tẻ nhạt. Hắn ta thường chỉ nhìn chằm chằm vào bức tường khi buồn chán.
17. Steve
Là kẻ chuyên nhại người khác để diễn các trò hài hước nhưng việc đó lại khiến các thành viên khác gặp rắc rối.
18. Lee
Là một kẻ thích chơi khăm và đùa cợt. Anh ta không quan tâm về hậu quả hành động.
19. Jason
Ban đầu là người chuyên giải tỏa áp lực cho tất cả các nhân cách nhưng sau đó cũng gây ra quá nhiều rắc rối.
20. Bobby
Luôn có ước mơ với các hành trình mạo hiểm hay thay đổi các cuộc khủng hoảng toàn cầu nhưng lại không có chí tiến thủ.
21. Shawn
4 tuổi, bị điếc.
22. Martin
Là kẻ hợm hĩnh đến từ New York.
23. Timothy
Làm việc tại một cửa hàng bán hoa cho đến khi một người đàn ông đồng tính tán tỉnh anh ta. Kể từ sau đó, Timothy không được kiểm soát cơ thể.
Nhân cách Người Thầy
Nhân cách cuối cùng, nhân cách số 24 hay còn được gọi là Người Thầy. Người Thầy giúp các nhân cách khác tìm ra năng khiếu của mình và có ký ức về những việc các nhân cách khác làm nhưng lại không kiểm soát cơ thể. " Người Thầy " được phát hiện trong một cuộc trò chuyện với của bác sĩ David Caul Ragen. Người Thầy cũng được coi là tổng hòa của cả 23 nhân cách trong con người Billy.
Tiến sĩ David Caul tại trung tâm Sức khỏe Tâm thần Athens muốn đối xử với Milligan bằng cách " hợp nhất " cậu ta, tức kết hợp tất cả nhân cách của Milligan thành một.
Nhưng hóa ra Milligan vốn đã được hợp nhất trong một nhân cách được gọi là " Người Thầy " Nhân cách này đã giúp các nhân vật khác tìm ra tài năng đặc biệt của mình, nhưng không giữ được ý thức của Milligan.
Tiến sĩ Caul đã biết về " Người Thầy " trong một cuộc trò chuyện với " Ragen " - nhân cách chuyên thực hiện hành vi cướp giật. Tiến sĩ Caul đã mở bản ghi âm đoạn trò chuyện với Ragen cho " Billy ", nhân cách cốt lõi. Billy biết rằng mình có những nhân cách khác, nhưng đó là lần đầu tiên hắn nhìn thấy bằng chứng.
Bằng cách đó, Caul đã thu hút " Người Thầy " kiểm soát ý thức và cơ thể Milligan vào tháng 12/1978. Đây là lần đầu tiên Milligan cảm thấy mình là một con người " hoàn chỉnh " từ khi còn bé.
3 ) Kết
Vào năm 1980, Milligan được chuyển đến trung tâm pháp y Dayton và sau đó là bệnh viện tâm thần Ohio.
Năm 1988, sau nhiều lần điều trị cộng thêm ý kiến chuyên gia xác nhận rằng Milligan không còn là mối nguy hiểm nữa, anh ta đã được thả tự do. Billy đã được thả sau một thập kỷ trong các bệnh viện tâm thần. Billy sau đó sống cuộc sống lặng lẽ, tránh ánh mắt của công chúng, không liên lạc với người quen cũ. Billy chết vì bệnh ung thư tại viện dưỡng lão ở Ohio năm 2014.
4 ) Về tâm lý học tội phạm
+ Rối loạn đa nhân cách DID là gì ?
Trước đây, triệu chứng rối loạn đa nhân cách được biết đến với tên gọi Multiple Personality Disorder ( MPD ) nhưng gần đây đã được đổi thành Dissociative Identity Disorder - DID để nhấn mạnh sự " phân rẽ " ( disociative ) trong nhân cách của những người mắc rối loạn này.
Theo Hướng dẫn chẩn đoán và thống kê các rối loạn tâm thần ( DSM-IV-TR ) của Hiệp hội Tâm thần Hoa Kì ( American Psychiatric Asociation ), DID là " sự tồn tại hai hoặc nhiều hơn những bản thể ( identities ) hoặc tính cách ( personality ), trong đó mỗi bản thể hoặc tính cách có lối nhận thức, liên hệ, và suy nghĩ về môi trường hoặc bản thân riêng rẽ liên tục kiểm soát hành vi "
DID khó để chẩn đoán vì những triệu chứng trùng lặp với những rối loạn tâm thần hay tâm lý khác. Triệu chứng của mỗi bệnh nhân lại vô cùng khác nhau. Mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng đối với mỗi cá nhân là khác nhau.
Đặc trưng của bệnh Rối loạn đa nhân cách DID là sự hiện diện của nhiều nhân cách riêng biệt, thường được gọi là các nhân cách thay thế. Những nhân cách này thường phức tạp, sở hữu quá khứ, thể chất và hành vi khác nhau.
Những người có triệu chứng DID có thể có một host (nhân cách chủ) và một hoặc nhiều alters (nhân cách thay thế). Host có thể không phải là nhân cách trước khi một người bị rối loạn, nhưng là nhân cách chiếm lĩnh hành vi của người đó tại thời điểm hiện tại. Host đồng thời là nhân cách tìm kiếm sự giúp đỡ của bác sĩ tâm thần vì nhận thức được sự rối loạn của bản thân hoặc do nghe theo sự hướng dẫn của người thân. Khi một người ở trạng thái Alter (nhân cách thay thế), Host có thể xuất hiện, nắm quyền điều khiển, đưa người bị rối loạn trở lại trạng thái thông thường. Khi một nhân cách đang chi phối hành vi - có thể là Host hoặc Alter, những nhân cách còn lại không xuất hiện. Tuỳ theo sự biến đổi môi trường hoặc các biện pháp điều trị, các nhân cách khác có thể trỗi dậy và chiếm lĩnh nhân cách đang nắm vị trí kiểm soát hiện tại.
Theo thống kê, những người với DID trên trung bình có 15 nhân cách khác nhau, và thường phổ biến ở nữ giới hơn nam giới (tỉ lệ 9 trên 1). Các nhà nghiên cứu tin rằng đó là vì nam giới mắc rối loạn DID có xu hướng bao lực, vi phạm pháp luật. Tỉ lệ vào tù của nam giới với DID khá cao, vì thế khó được phát hiện chẩn đoán. Trong khi đó, phụ nữ dễ phát triển nhiều nhân cách có khả năng được chẩn đoán cao hơn.
+ Nguyên nhân dẫn đến Rối loạn đa nhân cách :
DID thường xuất hiện từ 4 tuổi, nếu không chữa trị có thể kéo dài hết cuộc đời. Những alters được phát triển liên tục khi một người đối diện với những tình huống mới trong cuộc sống.
Người bị chẩn đoán DID đa phần cho biết đã bị lạm dụng thể xác và tình dục khi còn bé. Vì thế, nhiều nhà tâm thần học giả thuyết DID là một loại Rối loạn căng thẳng thần kinh sau tổn thương (Post-traumatic Stress Disorder - PTSD). Theo đó, những ý thức, kí ức, và cảm xúc xuất phát từ một hành động hoặc một sự kiện gây hại tới đứa trẻ bị dồn nén vào vùng ngoài nhận thức, tách rời khỏi hiện thực, như một cách tránh né tổn thương tinh thần. Khi lớn lên, những kí ức và cảm xúc này dần dần trở thành một thể nhân cách riêng biệt. Càng nhiều sự chi phối, càng nhiều nhân cách mới (alters) được tạo thành.
Nhìn chung, DID được coi là sự phân ly hoặc tách biệt (dissociation) nhân cách nhằm đối phó với căng thẳng tâm lý và cảm xúc cực độ.
Vẫn còn nhiều tranh cãi liên quan đến nguyên nhân, cơ chế phát bệnh, và cách chẩn đoán DID. Đây chính là do nhiều khái niệm liên quan tới DID như " nhân cách " khá mơ hồ, do thiếu chứng cứ về sự xâm hại từ bé của người với DID (ngoài bản tự thuật), do thiếu định nghĩa rõ ràng về mức độ xâm hại có thể dẫn tới DID, và do có một số lượng rất ít trẻ em bị chẩn đoán DID.
Sự khó khăn trong việc chẩn đoán DID cũng gây rắc rối khi có những kẻ lợi dụng rối loạn này làm điều phi pháp, điển hình là vụ án " Tên bóp cổ trên sườn đồi " ( The Hillside Strangler ) Kenneth Bianchi đã giả triệu chứng DID hòng thoát tội ác cưỡng bức và sát hại 10 cô gái tại Los Angeles, California (Mỹ).
( hình ảnh kẻ giết người Keneth Bianchi )
Chứng DID thường là kết quả của những năm tháng dài bị ngược đãi. Những người trải qua thời thơ ấu với những năm dài bị lạm dụng về tình cảm, thể chất, hoặc tình dục thường phát triển chứng DID như một cơ chế đối phó với sự ngược đãi. Nhìn chung sự lạm dụng này rất nghiêm trọng, ví dụ như bị thường xuyên bị người nuôi dưỡng lạm dụng tình dục hoặc bị bắt cóc và ngược đãi trong thời gian dài.
Cũng có những nhà khoa học cho tằng chứng DID còn xuất phát do ám ảnh tâm lý từ bé, gia đình thiếu quan tâm chăm sóc, do di truyền, cấu trúc gen hay do sử dụng thuốc quá liều...
+ Dấu hiệu nhận biết Rối loạn đa nhân cách :
Theo Brightside thì những người có vấn đề về đa nhân cách thường có các dấu hiệu như sau :
- Vô cảm
Người mắc chứng rối loạn đa nhân cách thường rất ít khi biểu lộ cảm xúc của mình. Thậm chí có nghiên cứu đã chỉ ra rằng những người mắc chứng đa nhân cách họ không hề biết sợ hãi.
- Ngủ rất ít
Do các nhân cách khác nhau thường xuyên thay phiên chiếm giữ thân thể mà những người này ngủ rất ít. Một ngày họ thường chỉ ngủ từ 4-6h mà thôi. Chính bởi ngủ ít như vậy bản thể chính - người bệnh đa nhân cách luôn cảm thấy mệt mỏi và tiêu cực.
- Hành xử thô lỗ
Đây là ghi nhận rất phổ biến về con người khác của những bệnh nhân bị rối loạn đa nhân cách. Họ luôn muốn người khác cảm thấy có lỗi. Họ sử dụng ngôn từ nặng nề để xúc phạm những người xung quanh. Họ luôn tìm cách chọc giận người đối diện mà chẳng vì lý do nào cả.
- Tự yêu bản thân
Người bệnh đa nhân thường bộc phát với tính cách khá ích kỷ. Họ luôn đề cao lợi ích của mình, suy nghĩ lên trên hết. Nhân cách khác của họ luôn muốn được thể hiện và chú ý từ mọi người.
- Nói dối và vô trách nhiệm
Người bị bệnh đa nhân cách có thể rất hiền lành, sức khoẻ yếu và cam chịu. Nhưng các con người kia của họ thì khác. Chúng thô lỗ, cộc cằn và chống đối xã hội. Chúng thậm chí còn không ngần ngại nói dối để lấp liếm đi hành động của mình.
- Luôn phá vỡ quy tắc
Chính vì những người này quá yêu bản thân nên trong suy nghĩ của họ thì những gì họ làm luôn là đúng và tốt nhất. Đây là một biểu hiện thường thấy ở những người bị rối loạn nhân cách và cũng là nguyên nhân khiến không ít kẻ phạm tội thực hiện hành vi của mình.
- Thích làm cho người khác cảm giác có lỗi
Có một đặc điểm dễ nhận thấy ở những người bị rối loạn nhân cách là họ thường không bao giờ nhận lỗi về phía mình. Trong mọi tình huống, họ luôn muốn bản thân mình ở trong tư cách là người thắng thế và cố gắng diễn giải làm cho người khác cảm thấy lỗi thuộc về họ.
- Thích thể hiện và luôn có sức hút đặc biệt
Những người rối loạn nhân cách có nhiều điểm giống với những người tự tin ở chỗ họ luôn thấy mình có những điểm thu hút người khác, và trên thực tế, những người này thường rất được chú ý và họ cũng rất hấp dẫn người khác.
Thế nhưng, khác ở chỗ, những người rối loạn nhân cách luôn cho mình đẹp nhất và luôn có suy nghĩ rằng chẳng ai bằng mình, chính vì vậy, nếu bị ám ảnh lâu ngày, họ sẽ sinh ra thói kênh kiệu.
- Sự chuyển đổi nhân cách :
Một người trưởng thành có thể có nhân cách thay thế thuộc về một đứa trẻ. Bạn có thể nhận ra những sự thay đổi trong giọng nói, cử chỉ - ngoài những thay đổi về thái độ và sở thích. Khi các nhân cách thay thế xuất hiện, người bệnh có thể mất khả năng nhớ lại một phần kí ức hoặc một khoảng thời gian nào đó. Vì thế, họ không nhận ra sự hiện diện của những nhân cách thay thế. Sự chuyển đổi giữa các nhân cách còn được gọi là " switch " trong tiếng Anh.
Chú ý sự " chuyển đổi " trong tính cách. Khái niệm " chuyển đổi " chỉ sự thay đổi từ cá tính/ trạng thái này sang cá tính/ trạng thái khác. Sự chuyển đổi tính cách của người DID xảy ra tương đối thường xuyên hoặc mang tính bền vững. Người DID chuyển đổi sang trạng thái khác có thể chỉ sau vài giây cho đến nhiều giờ, và khoảng thời gian bộc lộ tính cách hoặc trạng thái thay thế sẽ khác nhau tùy theo từng người.
Người ngoài đôi khi có thể xác định sự chuyển đổi dựa trên các biểu hiện :
- Thay đổi trong âm điệu/âm sắc giọng nói
- Chớp mắt liên tục như đang thích nghi với ánh sáng
- Thay đổi cơ bản trong thái độ hoặc trạng thái thể chất
- Thay đổi nét mặt hoặc cách biểu đạt
- Thay đổi trong lối suy nghĩ hoặc trong cách nói chuyện không có lý do hoặc bất cứ dấu hiệu cảnh báo nào
Riêng ở trẻ em, việc tưởng tượng ra trò chơi hoặc bạn chơi cùng không biểu thị chứng rối loạn đa nhân cách.
Nhận ra sự thay đổi cực đoan trong cảm xúc và hành vi :
Người rối loạn đa nhân cách thường có những thay đổi rõ ràng trong cảm xúc ( có thể quan sát được ), hành vi, ý thức, ký ức, cảm nhận, tư duy ( các ý nghĩ ), và chức năng cảm giác - vận động. Người rối loạn đa nhân cách đôi khi có thể đột ngột thay đổi hoàn toàn chủ đề hoặc lối tư duy. Họ cũng có thể cho thấy sự thiếu khả năng tập trung trong thời gian dài, có lúc chú ý nói chuyện, có lúc lại không.
Xác định các vấn đề về trí nhớ :
Người DID thường gặp các vấn đề nghiêm trọng về trí nhớ, bao gồm việc khó nhớ lại các sự kiện hàng ngày, những thông tin cá nhân quan trọng hoặc các biến cố sang chấn
Các dạng vấn đề về trí nhớ liên quan đến DID không giống chứng hay quên bình thường hàng ngày. Làm mất chìa khóa hoặc quên không nhớ mình để xe ở đâu không phải vấn đề quá nghiêm trọng. Trong khi đó người DID thường có một khoảng trống trong ký ức, ví dụ hoàn toàn không nhớ tình huống mới xảy ra.
Theo cẩm nang chẩn đoán và thống kê về các rối loạn tâm thần, ấn bản thứ 5 (DSM-5), công cụ chủ yếu sử dụng trong tâm lý học, có năm tiêu chuẩn cần đáp ứng để chẩn đoán một người DID. Tất cả năm tiêu chuẩn này phải được kiểm chứng lại trước khi chẩn đoán bị rối loạn đa nhân cách. Đó là :
- Có từ hai trạng thái tính cách trở lên trong một người theo quy tắc tiêu chuẩn văn hóa và xã hội
- Có vấn đề về trí nhớ lặp đi lặp lại, chẳng hạn như có khoảng trống ký ức về các hoạt động thường ngày, quên các thông tin cá nhân hoặc các biến cố sang chấn.
- Các triệu chứng gây xáo trộn lớn trong hoạt động ( học hành, làm việc, sinh hoạt thường ngày, quan hệ với mọi người ).
- Sự xáo trộn không phải là một phần của các nghi thức văn hóa hoặc tôn giáo được công nhận
- Các triệu chứng không do việc lạm dụng chất hoặc bệnh tật gây ra.
+ Các loại rối loạn nhân cách thường gặp :
Theo như cuốn Cẩm Nang Thống Kê và Chẩn Đoán Bệnh Tâm Thần thì bệnh đa nhân cách ( MPD ) được chia làm 10 loại và 3 nhóm chính :
Nhóm A đại diện cho tính cách quái gở, lập dị gồm :
- Rối loạn nhân cách hoang tưởng ( Paranoid PD )
- Rối loạn nhân cách phân liệt ( Schizoid PD )
- Rối loạn nhân cách khép kín ( Schizotypal PD )
Nhóm B đại diện cho tính cách bốc đồng mạnh mẽ gồm :
- Rối loạn nhân cách chống đối xã hội ( Antisocial PD )
Có biểu hiện chủ yếu bằng sự khó hoặc không thích ứng thường xuyên với các quy tắc đạo đức xã hội và pháp luật, không quá ngạc nhiên khi các nghiên cứu chỉ ra rằng căn bệnh này có tỷ lệ cao ở tù nhân (những người thường có hành vi bạo lực), tương tự như vậy người lạm dụng rượu và các chất gây nghiện cũng được ghi nhận là có khả năng mắc cao hơn cộng đồng.
- Rối loạn nhân cách ranh giới ( Borderline PD )
- Rối loạn nhân cách kịch tính ( Histrionic PD )
- Rối loạn nhân cách ái kỷ ( Narcissistic PD )
Có biểu hiện qua ảo tưởng và hành vi tự cao tự đại, khát vọng được người khác ngưỡng mộ, tham vọng thành công chói sáng trong mọi lãnh vực và thiếu sự đồng cảm với người khác
Nhóm C đại diện cho tính cách yếu đuối sợ hãi gồm :
- Rối loạn nhân cách tránh né ( Avoidant PD )
Có đặc điểm chung là sự ức chế về mặt xã hội, tự đánh giá thấp bản thân và rất nhạy cảm đối với phán xét không thuận lợi của người khác đối với mình. Đối với một số tác giả căn bệnh này là một kiểu ám ảnh sợ xã hội lan tỏa. Người bệnh nghèo nàn trong các mối quan hệ, họ thường chỉ có vài người bạn, ít tham gia vào các hoạt động chung.
- Rối loạn nhân cách phụ thuộc ( Denpendent PD )
- Rối loạn nhân cách ám ảnh cưỡng chế ( Obsessive-Compulsive PD )
Có đặc tính là sự quan tâm quá mức tới những chi tiết, quy tắc, sắp xếp trật tự và hoàn hảo. Mặt khác lại rất sợ phạm sai lầm, nghiền ngẫm và lý luận suông, hệ quả là không dám làm và hay lưỡng lự. Về cảm xúc thường đè nén, trở ngại trong giao tiếp, thiếu khôi hài, cởi mở và khi thương lượng với người khác thường cứng nhắc.
