Tháng 10 năm 2021,

Phạm Trúc Song không ngờ bản thân có ngày này.

Nữ sinh đứng đầu đội tuyển Học sinh giỏi của trường trọng điểm X thuộc thành phố A bị hủy tư cách đại diện tham gia vòng Quốc gia. Chỉ còn một tháng nữa để trường X lựa chọn danh sách những hạt giống phục vụ kỳ thi danh giá nhất cả nước. Vì tính chất quan trọng của cuộc thi, trường X đã đầu tư nhiều vòng khảo sát khác nhau để chắt lọc tinh hoa cho thành phố A. Những học sinh rơi rụng đồng nghĩa với việc đánh mất cơ hội tuyển thẳng vào mọi trường đại học ở Việt Nam.

Song không ngờ bản thân có ngày này. Nó lại nằm trong số họ.

Vòng khảo sát thứ ba cũng là vòng cuối cùng chọn đội tuyển chính thức đại diện trường X. Đó là vòng thi nó dồn hết tâm huyết để bước chân vào đội tuyển Thành phố, tiền đề của đội tuyển Quốc gia.

Nhưng mọi chuyện quá bất ngờ.

Song bị bắt phao thi trong năm phút cuối giờ, sau khi mài lưng viết năm tờ trong 175 phút.

Rõ ràng, một đứa chép phao không thể viết với tốc độ của Song. Cứ cho là Song sử dụng tài liệu đi, thì nó cũng không ngu đến mức bị hớ trong thời gian chạy nước rút. Nhưng những điều nó nói ra cũng chỉ là "đàn gảy tai trâu" bởi ai lại đi tin một đứa khăng khăng bản thân trong sạch với bằng chứng vi phạm quy chế thi rành rành, khác nào tin tưởng một con nghiện nhận mình không nghiện, một kẻ say rượu bảo mình tỉnh táo. Đủ mọi ánh nhìn hướng về Song, từ ngạc nhiên, hả hê, đến thương hại, dường như nó thành trò hề cho cả phòng. Nó bị hủy bài thi, hủy tư cách thi chọn đội tuyển chính thức.

Song không ngờ bản thân có ngày này, hiên ngang bước vào trường trọng điểm X với tư cách á khoa, năm vừa qua chiếm lĩnh vị trí thứ nhất của đội tuyển Trường. Tất cả sụp đổ chỉ trong nháy mắt, còn chẳng tới năm phút đọc đề.

Hai năm nỗ lực ôn đội tuyển của Song chẳng lẽ cứ dễ dàng đổ sông đổ biển như thế?

Kỳ thi Quốc gia dự kiến tổ chức vào tuần thứ hai của tháng ba, đồng nghĩa với việc chưa đầy năm tháng nữa, Song phải hoàn thành toàn bộ kiến thức tương xứng. Nhưng có ích gì khi nó bị loại khỏi đội tuyển trường X, và chẳng trường học nào trên địa bàn thành phố dám nhận một học sinh thành-tích-tốt-nhưng-đạo-đức-kém như nó vào đội tuyển của họ. Dĩ nhiên, Song và bố mẹ đều nhiều lần xin giáo viên phụ trách đội tuyển, thậm chí cả Ban Giám hiệu nhưng không có gì tiến triển. Có lẽ, ân tình lớn nhất trường X tặng nó chính là giữ nguyên học bạ như trước khi thi vòng ba. Ngẫm lại thời gian huy hoàng trước đây, Song biến thành "gà chiến" của trường trọng điểm X lúc nào không hay, trong hai năm liên tiếp càn quét nhiều cuộc thi lớn nhỏ từ cấp trường đến cấp vùng, và mang lại "một rổ trứng vàng" cho ngôi trường này. Sự thật là, nếu trong học bạ nó ghi lại hành vi "chép phao", chẳng phải thành tích của trường cũng bị sụt giảm uy tín nghiêm trọng?

Chuyển trường vốn là một quá trình phức tạp đầy thủ tục rườm rà mà bố mẹ Song chưa bao giờ nghĩ đến, họ luôn cảm thấy an tâm với môi trường tuyệt vời như trường trọng điểm X hàng đầu Việt Nam. Ban đầu, bố mẹ không đồng ý với quyết định mang tính bồng bột của Song, nhưng "kiếm củi ba năm thiêu một giờ", họ cũng đâu muốn sự đồng hành gắn bó về vật chất lẫn tinh thần cùng quyết tâm của con gái suốt ba năm nay kết thúc một cách lãng xẹt như thế. Thậm chí, họ không ngờ rằng nó có chấp niệm với giải Quốc gia lớn đến vậy. Có lẽ, 12 năm cắp sách đến trường không phải dành cho Kỳ thi Tốt nghiệp Trung học Phổ thông, Kỳ thi Học sinh giỏi cấp quốc gia mới chính là mục tiêu thực sự.

Đối với gia đình Song, quá trình chuyển trường diễn ra nhanh chóng phần lớn do quan hệ xã hội của bố mẹ. Ngay cả việc chọn điểm dừng chân tiếp theo cho nó, họ cũng tham khảo ý kiến khắp nơi kỹ lưỡng, và rất nhanh đi tới quyết định - Phạm Trúc Song sẽ có cơ hội "tái sinh" trên hàng ghế đội tuyển của trường Trung học Phổ thông Chuyên M tỉnh B.

Hộ khẩu hiện tại của gia đình Song thuộc tỉnh B. Nói cách khác, tỉnh B là quê hương của bố mẹ nó. Song được sinh ra ở thành phố A tháng 5 năm 2004 - thời kỳ bố mẹ nó thuê trọ - nên địa chỉ hộ khẩu vẫn đóng dấu tỉnh B. Họ chuyển lên thành phố A kiếm sống từ năm 2003, và đến nay, mẹ Song vẫn duy trì truyền thống mở hàng cơm từ nhà ngoại, còn bố Song thuê tầng một của một căn nhà mặt phố để mở hàng tạp hóa. Gia đình Song sau đó 10 năm đã mua một căn hộ nhỏ gần đó, cuộc sống mới thoải mái hơn một chút. Bố mẹ Song đã trả hết nợ cách đây không lâu, và bắt đầu tiết kiệm trong trường hợp nó muốn học cao hơn ở nước ngoài. Ông anh trai hơn Song hai tuổi ghét cay ghét đắng chuyện học hành, ngược lại thích đi làm, đã từ lâu thấm nhuần tư tưởng phải tự nuôi bản thân, nên hầu như số tiền bố mẹ tích góp trong hai năm nay đều đổ dồn vào nó.

Tuy nhiên, lý do Song cảm thấy hứng thú nhất chính là, đối thủ lớn nhất về bộ môn Kinh tế của thành phố A gọi tên tỉnh B. Nếu Bộ Giáo dục và Đào tạo nhiều lần vinh danh thành phố A sở hữu nhiều giải Nhất nhất cả nước, thì tỉnh B được tuyên dương với thành tích mọi học sinh tham gia thi đều đạt giải cao (chỉ là không có giải Nhất). Thật vậy, thứ thành phố A đang có là ao ước của tỉnh B, mà sự đồng đều về giải của tỉnh B lại là tiêu chí của thành phố A. Trong tâm trí Song từ lúc nào đã nhen nhóm tham vọng đoạt giải Nhất phá vỡ lời nguyền bám rễ tỉnh B bấy lâu nay.

Trước khi rời thành phố A, Song đến trường lần cuối. Vị trí tọa lạc giữa lòng thành phố, nơi được mệnh danh là trung tâm kinh tế, chính trị, văn hóa - lịch sử cả nước, nên trường X không khác gì biểu tượng tri thức đầy tự hào của mảnh đất thiêng liêng này. Ngắm nhìn từng đường nét đã sờn trên cánh cổng có bề dày gần trăm năm, Song chạnh lòng, sự ra đi của nó như trở nên vô hình sau một chặng đường thanh xuân cống hiến hết mình. Nghĩ đến tờ phao thi dạo trước, Song ngẩn người phút chốc rồi bật cười. Quả thật, nó tò mò đứa bạn nào sử dụng tài liệu mà "giấu đầu lòi phao" ở chỗ đứa khác. Biết cũng chẳng có tác dụng gì, chỉ đơn thuần sự hiếu kỳ. Song muốn gác lại mọi thứ đằng sau cánh cổng này, nó phải bắt đầu hành trình mới rồi.

Song luôn cho rằng trường M sẽ nằm gần một cánh đồng hẻo lánh, bề ngoài xập xệ, màu sơn lỗi thời. Mãi đến khi đi vào trung tâm thành phố và tận mắt chứng kiến vẻ khang trang của trường, Song chợt nhận thức mình vốn là đồ đệ của Cơ Thiếu Hoàng từ bao giờ.

Trường M có địa thế đẹp hơn cả trường trọng điểm X. Cùng với sự hỗ trợ của Chính phủ, tập đoàn NH thành công di dời trường M đến trung tâm thành phố, nằm đối diện với quảng trường lớn và cách đó không xa đủ mọi tiện ích, từ bệnh viện, trung tâm thương mại, khu phố du lịch đến hàng ăn lề đường. Trong những năm gần đây, Song từng nghĩ đó là một trường tư nhân do Chủ tịch Tập đoàn NH - ông Nguyễn Hoàng Khải xây dựng trên quê hương mình. Tra cứu mới biết, ông mạnh tay đầu tư hàng trăm tỷ để chuyển ngôi trường bồi dưỡng nhân tài của tỉnh B từ vùng hẻo lánh đến nơi hoa lệ nhất. Đây có lẽ cũng phản ánh lý do tại sao tỉnh B đạt nhiều giải thưởng trong các kỳ thi học thuật.

Nếu ấn tượng của Song về trường X là vẻ đẹp cổ kính, thì đặt chân đến trường M giống như lạc vào một thế giới giao thoa giữa hai nền văn hóa phương Đông và phương Tây. Kiến trúc trường M sau khi xây dựng lại mặc dù du nhập nét lãng mạn, hiện đại trong kiến trúc châu Âu nhưng vẫn giữ được tinh hoa truyền thống văn hóa dân tộc Việt. Men theo bờ tường vàng nhạt trải dài đến đài phun nước, Song choáng ngợp trước những dãy nhà chạy theo hình vòng cung bao quanh khoảng sân trường rộng lớn, hệt một quần thể kiến trúc riêng biệt với trung tâm thành phố bên ngoài. Đi sâu vào bên trong, qua hội trường chính sẽ bắt gặp hồ Thiên Nga, trong vắt đúng như tên gọi. Trước khi vào văn phòng trường, Song đã dành trọn buổi sáng để thưởng thức công trình tráng lệ mà nó chưa từng tưởng tượng sẽ xuất hiện trên mảnh đất nhỏ bé này.

Song được chuyển vào lớp 12KT2. Theo lời của thầy văn phòng, sự khác biệt giữa lớp 12KT1 và 12KT2 nằm ở chỗ: lớp 12KT2 thuộc hệ chất lượng cao với trọng tâm môn Kinh tế, còn lớp 12KT1 là lớp chuyên Kinh tế duy nhất của trường M. Học sinh 12KT1 có quyền trực tiếp tham gia vòng loại cấp tỉnh theo lựa chọn của giáo viên bộ môn chuyên trong khi những học sinh lớp 12KT2 muốn ghi danh thi cấp tỉnh, yêu cầu phải hoàn thành bài thi cấp trường, lấy từ cao xuống thấp số lượng nhất định. Thời điểm Song chuyển vào đã chính thức thành lập đội tuyển Trường. Nếu có nguyện vọng đi thi Tỉnh, Song bắt buộc phải viết đơn xin phép Nhà trường bổ sung danh sách thí sinh và để giáo viên phụ trách đội tuyển Kinh tế, lúc bấy giờ là cô Mai, quyết định.

Tỉnh B, với tỉ lệ chọi gắt gao, chỉ lựa chọn năm học sinh đại diện tham gia vòng Quốc gia. Trong sáu tuần nữa thôi, vào giữa tháng 12, Song sẽ biết số phận mình trôi dạt về đâu.

Giờ học vừa kết thúc, khắp sân trường tràn ra dòng người từ các tòa nhà khác nhau. Dọc hành lang tầng một tòa Tự Do, một số đứa thi thoảng ném cái nhìn tò mò về phía nó. Song hít một hơi thật sâu bước qua cửa lớp 12KT2, nhiều biểu cảm khác nhau được phơi bày trước sự xuất hiện không có gì đặc biệt của nó. Một đứa con gái vội nhét nốt đống sách vở vào cặp rồi chạy ra phía nó, ngạc nhiên hỏi:

"Mày mới bị cận hả Vy? Rồi đồng phục mày đâu?"

Nó bất chợt ngơ ngác trước câu hỏi tưởng chừng như quen nhau của cô bạn ấy. Chưa kịp trả lời, một giọng nam cao vút xen vào:

"Con này mày biến ra! Ăn nói xà lơ à? Đây là học sinh mới."

Cô bạn kia nghe đến đây thì cười gượng, lập tức nhanh chân đi khỏi lớp. Bạn nam vừa cất lời tiến lại gần chỗ Song, bắt đầu liến thoắng:

"Giới thiệu với bạn hiền, mình là Quyết, lớp trưởng lớp bạn đang đứng. Mình nghe cô chủ nhiệm thông báo rồi. À... cô chủ nhiệm của tụi mình tên Mai. Bây giờ thế này, chỗ mình đang trống, bạn ngồi cạnh mình luôn nhé cho lành."

Ấn tượng đầu tiên của Song về Quyết là một người nhanh nhảu, miệng nói tay làm. Vừa đề cập việc gặp cô Mai - giáo viên chủ nhiệm lớp hai đứa kiêm giáo viên lãnh tuyển, Quyết tức thì dẫn nó lên phòng học C306 của đội tuyển Kinh tế nằm trên tầng ba tòa Độc Lập.

Chỉ vài phút sau, nhiều gương mặt lạ lẫm lần lượt bước ra, Song áng chừng đội tuyển Kinh tế phải có trên dưới 20 người. Một đứa con gái nhìn thấy Quyết liền hô to thu hút sự chú ý từ mọi người xung quanh:

"Ái chà, nay anh Quyết dẫn hẳn bạn gái đi dạo ở toà Độc Lập à? Em tưởng anh Quyết nắm tay anh Định đi xung quanh hồ Thiên Nga chứ?"

Dứt lời, vài học sinh theo sau cười khoái chí, riêng Quyết đứng cạnh nó đang vùng vằng cãi lại:

"Tao dỗi ổng rồi, mày nói nhỏ thôi ở đây còn có bạn của ổng."

Quyết tặc lưỡi, xong bắt đầu đứng buôn dưa lê cùng cô gái kia về lý do không muốn nhìn mặt bạn Định trong câu chuyện, mặc Song đợi dòng người ra hết. Nó đờ đẫn ngắm hồ Thiên Nga trước tòa Độc Lập. Nắng tháng Mười, không gay gắt như mùa hè, mang theo một tông màu vàng ấm áp khiến cho mặt hồ tĩnh lặng trở nên lấp lánh, lả lướt đâu đây những chiếc lá mùa thu sót lại. Học đội tuyển ở đây thật thích, lúc mệt mỏi còn có thể phóng mắt ra không gian thư thái như vậy.

Và rồi, lướt qua nó là một gương mặt quen thuộc.

Nếu Song không nhầm, hình như là Nguyễn Hoàng Khải An.