Năm tôi hai mươi tuổi, lúc là sinh viên năm hai ở khoa tiếng Trung của trường đại học F, người đã giới thiệu cho chúng tôi về văn học nước ngoài là một vị tiền bối nổi tiếng đã nghỉ hưu, nhưng thầy tình nguyện tham gia dạy cho một lớp học vì tình yêu vô hạn đối với văn chương. Cách truyền đạt của ông ấy sinh động như thật, làm người khác có cảm giác thoải mái như vừa ngồi uống trà trong một thư quán vừa nghe kể chuyện. Trên người ông ấy toả ra thần thái của một vị bác học tài ba nho nhã, không vì tiền tài mà khom lưng.
Tôi vô tình trở thành trợ lý của ông ấy, thường giúp ông ấy xử lý vài giấy tờ hoặc truyền đạt thông tin của ông. Hơn nữa văn phòng của ông có rất nhiều sách, lại còn cho các học sinh khác mượn.
Lúc học kỳ kết thúc, ông ấy hỏi tôi nghỉ hè rồi có rảnh không. Ông ấy có một người bạn có con vừa từ nước ngoài về, tiếng Trung không rành lắm, hy vọng có thể tìm được một người phụ đạo.
Lúc đầu tôi không nhận lời, bởi vì trước giờ tôi chưa từng dạy ai, sợ dạy không tốt, mà lỡ như đó là một đứa trẻ hư nữa, vậy càng làm cho người khác phải đau đầu.
Ông ấy bảo tôi suy nghĩ lại một chút, bởi vì tôi là học trò của ông ấy, ông ấy rất tin vào năng lực và nhân phẩm của tôi. Hơn nữa cuối cùng lại nói tiền lương rất cao, hai trăm một giờ.
Tôi thật sự không khỏi kinh ngạc.
Sinh viên mà đi làm gia sư nhiều nhất cũng chỉ một trăm một buổi, nhưng tiền lương cao như vậy thật khiến người khác phải vừa động lòng lại vừa nghi ngờ.
Chắc là một đứa nhỏ rất khó dạy, cho nên lương mới cao như vậy.
Tôi suy nghĩ rồi lại từ chối với lý do là năng lực không đủ. Thầy cũng không giận, vỗ vỗ bả vai tôi, nói tiếc quá.
Lúc ra khỏi phòng lòng tôi bất giác dâng lên một chút tiếc nuối, dù sao cũng một buổi hai tiếng bốn trăm, thật sự không để ý không được.
Lại qua một tuần, tôi thu đủ các bài luận văn cuối kỳ đến văn phòng của thầy.
Nhưng thầy lại không có ở đây, trên cái ghế sô pha đối diện lại có một cậu trai đang ngồi. Đó là Phó Dư Dã mười sáu tuổi.
Ánh sáng trong ánh phòng rất ổn, một mảng sáng in lên trên khuôn mặt cậu ấy, khắc rõ khuôn mặt tinh xảo kia. Cậu ấy đang cúi đầu đọc sách, hàng lông mi dài rũ xuống.
Đồng tử màu hổ phách nhạt, bên trong như có một chú bướm đêm đen thẳm.
Tôi đặt luận văn lên bàn, không nhịn được mà xem cậu ấy đang xem cái gì. Hoá ra cậu ấy đang xem Kinh Thi trên bàn.
Trang đầu tiên chính là《 Quan thư 》đầu tiên của Kinh Thi.
Thoạt nhìn cậu ấy có chút buồn bực, tôi đột nhiên nghĩ đến đứa trẻ đang tìm gia sư mà thầy đã nói. Tôi đã tưởng đó chỉ là một đứa nhóc cỡ tiểu học, không nghĩ tới là lớn như vậy.
Nét đẹp của một cậu thiếu niên mười bốn mười lăm tuổi, một nét đẹp như đá quý vừa cứng vừa khó tạo tác.
Như một tác phẩm nghệ thuật được trưng trong tủ kính khiến người khác phải ngưỡng mộ.
Tôi bước tới gần, cảm thấy mình thật hèn mọn.
Khi đó tôi cũng không biết bị làm sao, nghĩ gì đó lại đi nói với cậu ấy, hai chữ "thư cưu" này là một loại chim. (*)
Sau đó cậu ấy hỏi tôi một câu mà đến giờ tôi vẫn thấy buồn cười.
"Sao lại nhốt chim trong lồng?"
Về sau cậu ấy trở thành một người trầm ổn lạnh nhạt lại cường đại, tôi vẫn cứ nhớ rõ lần đầu tiên cậu ấy hỏi một câu hỏi buồn cười như kia.
Lúc thầy đến, tôi đã giải thích xong bốn câu thơ cho cậu ấy.
Thầy nhìn tôi lại nhìn cậu ấy, nói với cậu trai vừa được tôi giảng bài: Tiểu Dã, đây là Đặng Lăng.
Sau đó tôi cảm nhận được ánh mắt đánh giá của Phó Dư Dã, có lẽ chỉ đơn thuần là một cái nhìn mà thôi, mà hình như lại đang tìm sự tương đồng của cái tên với mặt của tôi.
Dưới ánh mắt thẳng thắn kia tự dưng tôi lại sinh ra chút cảm giác hơi run. Có lẽ là bởi bề ngoài của cậu ấy rất đẹp, có lẽ là bởi ánh mắt chăm chú của cấu ấy, từng chút đều khiến lòng bàn tay của tôi có chút đổ mồ hôi.
Tôi muốn lùi một bước, Phó Dư Dã mười sáu tuổi vừa chân thành tha thiết vừa kiên định hỏi: Anh có thể làm gia sư của tôi không?
Tôi không biết nên từ chối hay là nên nhận lời.
Có lẽ nhìn ra sự do dự của tôi, cậu ấy cúi người hỏi một lần nữa: Được không?
Đôi mắt như đá quý, đôi môi như một cánh hoa kiều diễm. Đôi đồng tử màu hổ phách như một tấm lưới, bắt lấy nhất cử nhất động của tôi, không thể che giấu bấy kỳ một ý niệm nào.
Khi đó tôi còn không biết cậu ấy thông minh như vậy, lại có tài nắm bắt tâm lý của người khác. Thế nên mấy năm sau kia, ở trước mặt cậu ấy tôi chỉ có thể chật vật bất kham mà thôi.
(*) Quan thư 1
Quan quan thư cưu,Tại hà chi châu.Yểu điệu thục nữ,Quân tử hảo cầu.
Dịch nghĩa
Đôi chim thư cưu hót hoạ nghe quan quan,Ở trên cồn bên sông.Người thục nữ u nhàn,Phải là lứa tốt của bực quân tử (vua).