Chạp tàn tất bật, xuân sang thong dong, Đông tàn nhẹ nhàng*

* Câu tục ngữ “紧腊月，慢正月，不紧不慢是冬月” nói về nhịp sống khác nhau trong ba tháng cuối năm âm lịch: tháng Chạp tất bật chuẩn bị Tết, tháng Giêng nhàn hạ đón Tết, còn tháng Mười Một thì nhịp nhàng, vừa phải. Nó thể hiện sự tuần hoàn của nhịp sống theo mùa vụ.

Tháng Chạp bước vào cửa ải cuối năm, vội vàng dọn dẹp nhà cửa đón Tết, tháng Giêng là năm mới, lại phải đi thăm hỏi họ hàng bạn bè, chỉ có mấy tháng mùa đông là nhàn nhã nhất.

Lương thực đã vào kho, chưa đến mùa vụ mới, chỉ cần cho gia súc ăn và làm cỏ, cuốc đất đơn giản.

Tuy nói là nhàn nhã, nhưng dù sao cũng là nhà nông, luôn có việc để làm, không giống như người ở huyện thành, nhàn rỗi đến mức có thể ngồi rung đùi nói chuyện phiếm, đàn hát.

Tần Tiểu Mãn ăn sáng xong, băm cỏ cho heo rồi nấu cơm cho heo, Đỗ Hành thì rang hạt dẻ bên cạnh.

“Hạt dẻ này không ít, rang xong đem sang biếu nhị thúc một ít nhé?”

Đỗ Hành thấy vỏ hạt dẻ đã giòn, liền nhặt ra từng hạt.

“Được đó.” Tần Tiểu Mãn cảm thấy Đỗ Hành rất biết cách cư xử: “Vậy lát nữa ngươi đem sang cho nhị thúc đi, ta muốn lên núi.”

Đỗ Hành cụp mắt nhìn cậu: “Hôm nay lại muốn lên núi à?”

“Ừ, hôm qua thấy trên núi nhà mình có kha khá cây đổ, lúc trước bị sét đánh gãy đổ, nhân lúc trời đẹp ta lên đó dọn về, kẻo bị người khác lấy mất thì tiếc.”

Những tháng mùa đông nhàn rỗi, mọi người đều thích đi nhặt củi. Núi của chung thì chỉ có vậy, mọi người cùng đi nhặt tất nhiên là không đủ, nhưng mùa đông lại cần dùng nhiều củi, chỉ trông chờ vào than để qua mùa đông thì không đủ, người ta tự nhiên sẽ dòm ngó đến củi trên núi của nhà khác.

Trước kia Tần Tiểu Mãn nghĩ núi tư là của nhà mình, không ai dám động vào, có củi cũng không mang về nhà, kết quả bị người ta trộm mất không ít. Mấy người đó cũng tinh ranh, ban ngày nhân lúc ở trên núi của chung liền tranh thủ xem thử núi tư nhà ai có củi, đến tối lại lên núi khuân về.

Đỗ Hành chỉ nghe nói có người trộm lương thực rau cỏ, chứ chưa nghe nói có người trộm củi bao giờ.

“Ngươi trước kia là thiếu gia, tất nhiên không hiểu mấy chuyện này.”

Tần Tiểu Mãn nói: “Tuy củi không phải thứ gì hiếm lạ, đâu đâu cũng có, nhưng nhìn quanh núi mà xem, chỗ nào cũng có chủ, không phải cứ thấy là có thể mang về nhà mình được. Nấu cơm, đun nước ngày nào cũng cần củi, mùa đông còn phải đốt than sưởi ấm, một bó củi đem ra thành bán cũng được mười mấy văn tiền.”

“Thứ gì đáng giá thì ai chẳng thèm muốn. Nhà ta là dòng họ lớn trong thôn mới có núi riêng, nếu không chỉ dựa vào của cải trên núi chung, đến cơm cũng chưa chắc đã đủ nấu.”

“Trong thôn không phải nhà nào cũng có núi riêng, những nhà mới chuyển đến sau này, hoặc là dân tị nạn ở lại thôn đều không có núi riêng, không đủ dùng thì phải đi mua, mà mua thì tốn tiền, nhà nghèo nào chịu nổi khoản chi tiêu đó, không còn cách nào khác nên mới phải đi ăn trộm ban đêm.”

Đỗ Hành nghe rất chăm chú. Hắn cũng nghe nói người nghèo thời này chết cũng không có miếng đất chôn, nhìn đâu cũng là đất của người ta, không khỏi cảm thán người nghèo không có lối thoát.

“Củi trong nhà cũng kha khá rồi, ta lên núi gom củi về, rồi bán rẻ cho những nhà trong thôn thiếu củi, nếu không có ai mua thì ta lại mất công mang ra huyện thành.”

Tần Tiểu Mãn nói: “Đến lúc đó kiếm được tiền ta mua cho ngươi hai con cá về nấu canh, ta thấy muối trong nhà cũng sắp hết, tiện thể mua thêm một ít.”

Đỗ Hành nghĩ việc này cũng vất vả, nhưng dù sao cũng có cách kiếm tiền, còn hơn là không có chút biện pháp nào. Hắn cũng muốn kiếm tiền. Thứ nhất là để chữa chân, thứ hai là hắn cũng ngại cứ tiêu tiền của Tần Tiểu Mãn mãi, nhưng hiện tại chưa có cách nào.

“Ta định hôm nay dẫn ngươi đi xem mà, để sau này khi nhà hết đồ ăn thì ta có thể tự đi hái.”

Tần Tiểu Mãn giãn mày: “Vậy thế này đi, lát nữa khi ra khỏi nhà ngươi đi cùng ta, ta dẫn ngươi đi một vòng rồi ta lên núi, dù sao đất nhà mình cũng ở hướng đó, cũng không phải đường vòng.”

“Được.”

Đỗ Hành gói cho Tần Tiểu Mãn nửa túi hạt dẻ, thêm hai củ khoai đã nướng chín chôn dưới bếp tro, gói ghém đơn giản bỏ vào giỏ, để giữa trưa ăn trên núi.

Hai người mang hạt dẻ sang nhà Tần Hùng trước. Tần Tiểu Mãn quen đường, bước chân nhanh nhẹn, Đỗ Hành lần đầu ra ngoài, lại què chân nên đi chậm, Tần Tiểu Mãn đi một đoạn lại phải quay lại chờ hắn một lúc, đoạn đường lẽ ra chỉ mất mười lăm phút lại thành ba mươi phút.

Trời đẹp, nhà nào cũng mở cửa. Nhà Tần Hùng đông người, có ba nam đinh ra ngoài làm việc, Lý Vãn Cúc cùng Tần Tiểu Trúc nhàn hơn nhà khác nhiều, hầu như ít khi ra ngoài, phần lớn thời gian đều quanh quẩn trong nhà.

“Nhị thúc, ta tới.”

Tần Tiểu Mãn đi thẳng vào sân, người trong nhà nghe tiếng liền ra ngoài.

“Nhị thúc ngươi không có nhà.”

Tần Tiểu Mãn nhận ra người nói là nhị thẩm, liền ngậm miệng, không muốn nói chuyện với bà ta, nói nhiều lại cãi nhau, mất thời gian, nhị thẩm hắn không phải người dễ dây vào.

“A, người què cũng đến à.”

Lý Vãn Cúc thấy người thanh niên đi phía sau Tần Tiểu Mãn, quả nhiên thấy hắn chân cẳng bất tiện, không khỏi cười mỉa mai.

Bà đã sớm muốn xem mặt Đỗ Hành, nhưng bà ta chưa bao giờ hạ mình chủ động đến nhà Tần Tiểu Mãn, đây là lần đầu tiên bà gặp hắn.

Nhìn thân hình và khuôn mặt Đỗ Hành, bà ta bĩu môi. Bà chỉ nghe chồng mình nói hắn có tướng mạo đoan chính, không ngờ lại còn đẹp trai hơn cả anh chàng thư sinh trong thôn.

Trong lòng bà ta có chút khó chịu, cảm thấy với tính cách của Tần Tiểu Mãn thì nên tìm một người vừa què vừa xấu, nhưng nghĩ lại, cho dù cậu may mắn tìm được người đẹp trai thì sao chứ, ở nông thôn này không phải ở trong thành, đâu có thời gian ngắm mặt, người trong thôn chú trọng vẫn là người biết làm ăn.

“Gì mà người què, chỉ là bị thương thôi!”

Tần Tiểu Mãn vừa nghe thấy giọng điệu chanh chua của bà thím liền nổi đóa, lại thấy bà ta nhìn Đỗ Hành từ đầu đến chân, trong lòng càng khó chịu, cậu giật lấy túi hạt dẻ trên tay Đỗ Hành nhét vào lòng Lý Vãn Cúc: “Tướng công ta rang đấy, biếu nhị thúc, bà có lấy không?”

Lý Vãn Cúc liếc nhìn thứ được nhét vào tay, nghe giọng điệu hung dữ của Tần Tiểu Mãn, người bình thường sẽ không vui vẻ nhận lấy, nhưng bà ta nào nỡ bỏ qua đồ chùa, lập tức ôm vào lòng: “Cho nhị thúc ngươi nhắm rượu cũng được.”

Tần Tiểu Mãn thấy nhị thúc không có nhà cũng không nán lại lâu, kéo Đỗ Hành nói: “Đi thôi.”

Suốt dọc đường, Đỗ Hành chưa kịp nói câu nào. Hắn hơi ngạc nhiên, Tần Tiểu Mãn và Tần Hùng quan hệ thân thiết, không ngờ với nhị thẩm lại bất hoà như vậy.

“Thấy chưa, ngươi muốn ra ngoài mà.”

Đỗ Hành nghe thấy lời phàn nàn, biết là do chuyện gặp người trong thôn, hắn nói: “Sống trong thôn sớm muộn gì cũng gặp, bọn họ hỏi thăm qua loa vài câu thôi, đâu thể vì tránh mặt người ta mà cứ ru rú trong nhà mãi được.”

Tần Tiểu Mãn thấy Đỗ Hành tuy có chút đỏng đảnh trong sinh hoạt nhưng lại rất hiểu chuyện, bèn nói: “Bọn họ chỉ tò mò chút thôi, thực ra không có ác ý đâu. Sống lâu rồi thành người nhà cả thôi.”

Đỗ Hành gật đầu.

“Nhìn kìa, mấy miếng ruộng phía trước là của nhà ta đấy.”

Nhà Tần Tiểu Mãn có 30 mẫu đất trồng trọt, và 20 mẫu ruộng nước, tức là có tổng cộng 50 mẫu. Diện tích này thuộc vào hàng lớn nhất nhì trong thôn.

Đỗ Hành nghe cậu nói Tần gia là dòng họ lớn trong thôn, tức là đã bén rễ ở vùng đất này lâu đời nhất, quan hệ rộng rãi và có chút quyền thế, có nhiều ruộng đất cũng là chuyện thường.

Người bình thường trong thôn có ruộng từ mười đến ba mươi mẫu, trên 30 mẫu thì được coi là nhiều ruộng, sau khi nộp thuế mà không gặp thiên tai thì ăn no không phải vấn đề.

Nhưng ruộng nhiều cũng chia ra ruộng tốt ruộng xấu, một mẫu ruộng tốt có thể bằng hai ba mẫu ruộng xấu về sản lượng. Ruộng nhà Tần Tiểu Mãn tuy nhiều nhưng một mình cậu quản lý không xuể, ruộng không được cày cấy kỹ càng rất dễ bị bạc màu.

50 mẫu ruộng của nhà cậu có đến 40 mẫu là ruộng xấu, chỉ có mười mẫu tạm được, mùa màng nhà Tần Tiểu Mãn chủ yếu dựa vào mười mẫu ruộng này.

Đỗ Hành đi theo Tần Tiểu Mãn dạo một vòng, ruộng nhà cậu không tập trung ở một chỗ mà giống như nhà khác, chỗ hai thửa, chỗ ba thửa, lúc này chỉ có vài thửa trồng cải bắp, còn lại sau khi thu hoạch vụ mùa thì bỏ không.

“Sau khi làm xong trên núi, ta sẽ cày cuốc, năm nay ta sẽ trồng thêm hai mẫu lúa mì.”

Tần Tiểu Mãn nói với Đỗ Hành: “Chắc chắn không để ngươi bị đói đâu.”

Đỗ Hành cười: “Ừ.”

Tần Tiểu Mãn cười toe toét: “Vậy ngươi nhớ đường nhé, tự về nhà đi, ta lên núi đây.”

“Được.”

Đỗ Hành nhìn Tần Tiểu Mãn rời đi, lại nhìn ruộng cải bắp, hắn coi như đã tìm được việc để làm.